مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
مالیات بر ارزش افزوده یا به اختصار VAT مالیات غیرمستقیمی است که به تفاوت بین ارزش کالای عرضه شده با کالای خریداری شده در یک دوره معین تعلق میگیرد. به عبارتی مالیات بر ارزش افزوده به مابه التفاوت مالیات و عوارض فروش با مالیات و عوارض خرید در یک دوره معین؛ گفته میشود.
از نکات مهم مالیات بر ارزش افزوده سال 1400 میتوان به تصویب دائمی آن اشاره کرد که باعث تغییراتی در بعضی از مفاد این قانون شده است.
انواع مالیات ارزش افزوده چیست؟


مالیات بر ارزش افزوده، مالیاتی است که به کالا و خدمات عرضه شده تعلق میگیرد و طوری طراحی شده که مصرف کننده نهایی مالیاتی بابت ارزش کالا پرداخت میکند.
مالیات ارزش افزوده به سه دسته تولیدی، درآمدی و مصرفی تقسیم میشود.
مالیات بر ارزش افزوده تولیدی
این نوع ارزش افزوده هم به کالای مصرفی تولید شده و هم به کالای سرمایهای که واحد تولیدی خریداری میکند، تعلق میگیرد.
مالیات ارزش افزوده مصرفی
این نوع مالیات بر مبنای کالاها و خدمات مصرفی است. در واقع به دلیل سرمايه گذاری و استهلاک از شمول پايه مالياتي خارج شده است و بار مالياتی از توليد به مصرف انتقال يافته است.
مالیات بر ارزش افزوده درآمدی
در واقع همان مالیات بر فروش تولید خالص کالاهاست که پس از کسر هزینه استهلاک به سرمایهگذاری خالص، ارزش افزوده از نوع درآمد به آن تعلق میگیرد.
نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
نحوه محاسبه ارزش افزوده در ایران روش، تفریقی یا روش صورتحساب است به این صورت که در هنگام خرید بنگاهها مبلغ اولیه به اضافه مالیات ارزش افزوده را پرداخت میکنند. در هنگام فروش کالا یا خدمات، مبلغ کالا یا خدمات را بهمراه مالیات ارزش افزوده از خریدار دریافت میکنند. در پایان دوره سه ماهه این مابه التفاوت این دو مبلغ به حساب سازمان امور مالیاتی واریز میشود.
موارد معاف از ارزش افزوده
در قانون قدیم VAT معافیتها در ماده 12 قید شده بود اما در قانون جدید ارزش افزوده که از 13 دی 1400 قابل اجرا شد معافیتهای مالیات بر ارزش افزوده در فصل سوم از ماده 9 تا 12 ارائه شده است.
ماهیت حساب مالیات بر ارزش افزوده
ماهیت ارزش افزوده در هنگام خرید کالا بدهکار است که این مبلغ و هر گونه مبلغ عودتی مربوط به فروش، به بدهکار حساب مالیات بر ارزش افزوده منظور خواهد شد.
ماهیت مالیات بر ارزش افزوده در هنگام فروش کالا، بستانکار خواهد بود. تفاوت این دو مبلغ اگر اضافه پرداختی وجود داشته باشد توسط اداره دارایی استرداد شده و اگر کسر پرداختی وجود داشته باشد وجوه آن را باید به حساب سازمان امور مالیاتی واریز گردد.
زمان ارسال مالیات بر ارزش افزوده
مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده 15 روز بعد از پایان فصل است. مشمولان ابتدا باید اظهارنامه را از طریق سامانه ارسال کرده و سپس مبلغ مربوط به آن را واریز کنند تا مشمول جرایم مالیات ارزش افزوده و دیرکرد آن نشوند.